W czwartek (24 października) w Ministerstwie Obrony Narodowej przedstawiono raport zespołu badającego prace podkomisji smoleńskiej. Eksperci krytycznie ocenili metodologię śledztwa dotyczącego katastrofy oraz wykazali, że w samej komisji zasiadały osoby pozbawione odpowiednich kwalifikacji. Działania, którym przewodniczył były szef resortu Antoni Macierewicz, pochłonęły około 81,5 mln zł ze Skarbu Państwa. 47 mln zł kosztowało podatnika zniszczenie Tupolewa, a 34,5 mln zł wydano na funkcjonowanie podkomisji oraz badania i ekspertyzy.
Straty Skarbu Państwa nie są jednak wyłącznym skutkiem działań Prawa i Sprawiedliwości w kontekście katastrofy smoleńskiej. – Obawiam się, że ludzi szokują głównie koszty finansowe tej koszmarnej gry. Natomiast równie szokujące są konsekwencje społeczne – zbudowano tyle nienawiści. To kłamstwo budowano przez lata, mimo że różne środowiska i rodziny smoleńskie wielokrotnie podejmowały próby jego obnażania – wskazuje w rozmowie z Gazeta.pl prezes Federacji Rodzin Katyńskich Izabella Sariusz-Skąpska, córka ofiary katastrofy smoleńskiej Andrzeja Sariusza-Skąpskiego.
„Zawsze było wiadomo, że chodzi o politykę”
Nasza rozmówczyni zauważa, że działania wcześniejszego rz±du przez długi czas niszczyły więzi społeczne, wielokrotnie skłócając nawet członków tych samych rodzin. – Zawsze było wiadomo, że chodzi o politykę, a nasi bliscy i pamięć o nich są ofiarami doraźnej gry. Teraz wiadomo także, że manipulowanie prawdą o katastrofie i forsowanie tezy o zamachu doprowadziło do tragicznego podziału społecznego – podkreśla Izabella Sariusz-Skąpska.
Bliscy ofiar katastrofy smoleńskiej ze szczególnym rozgoryczeniem wspominają przede wszystkim jedną decyzję poprzedniej władzy. – Zarządzili ekshumacje, które były cierpieniem dla większości rodzin, tylko dlatego, żeby móc dalej kłamać. Każdego 10. dnia miesiąca odprawiali sesję kłamstwa, mówiąc, że dochodzą do prawdy. Jednak doskonale wiedzieli, że kłamią – fałszują wyniki badań, fałszują raporty, naciągają państwo na wydatki, które nie powinny mieć miejsca – mówiła w czwartek reporterom Barbara Nowacka, ministerka edukacji oraz córka ofiary katastrofy smoleńskiej Izabeli Jarugi-Nowackiej.
41 zgłoszeń w sprawie podkomisji smoleńskiej. „Najchętniej już dzisiaj widziałabym ich po wyrokach”
Słów krytyki pod adresem poprzedniej władzy nie szczędzi również Izabella Sariusz-Skąpska. – Antoni Macierewicz i jego wspólnicy: cała ta szajka jest odpowiedzialna za to, że Prokuratura Krajowa dopuściła się barbarzyńskiego procederu ekshumacji naszych bliskich. Wbrew naszej woli i wbrew sądowej walce, aby to powstrzymać – zaznacza. – Mam nadzieję, że zanim dojdzie do 15. rocznicy, cała ta grupa usłyszy konkretne zarzuty. Najchętniej już dzisiaj widziałabym ich po surowych wyrokach. Nie symbolicznych, które ograniczyłyby się do tego, że ktoś powie: „Przepraszam” – dodaje.
Podczas czwartkowej konferencji MON poinformowało, że w związku z działalnością podkomisji smoleńskiej złoży do prokuratury 41 zawiadomień, z czego aż 24 wobec samego Antoniego Macierewicza. Mają one dotyczyć między innymi podejrzenia: przekroczenia uprawnień, niedopełnienia obowiązków, działania wbrew przepisom, poświadczenia nieprawdy w dokumentach, braku właściwego nadzoru, niewykonania postanowień sądu, dopuszczenia osób trzecich do pracy w podkomisji, a także fałszerstwa dokumentów oraz łapownictwa.
Władza stoi przed trudnym zadaniem. „Trzeba upamiętnić jednych i drugich”
Zapytana o oczekiwania wobec przyszłości, Izabella Sariusz-Skąpska wskazuje przypomnienie celu lotu do Smoleńska. – Przyszły rok to 85. rocznica zbrodni katyńskiej. Jako prezes Federacji Rodzin Katyńskich życzyłabym sobie, aby zrobiono wszystko godnie i nie było tego, co działo się przez ostatnie lata – kiedy Smoleńsk przesłaniał Katyń. Niech nikt więcej nie porównuje bestialskiego mordu z katastrofą w ruchu lotniczym. To powoduje, że katyński mord jest przysypywany, zapominany – wyjaśnia.
Próba doprowadzenia do zmiany w sposobie myślenia o katastrofie jest wyzwaniem, przed którym stoi teraz obecna władza. – Jako środowisko Rodziny Katyńskie robią wszystko, aby nie mieszać wydarzeń z dawnej i nowszej historii, co prowadzi do zakłamywania. Myślę, że rządzący mają teraz ważne zadanie: trzeba upamiętnić jednych i drugich, ale przy zachowaniu proporcji – podkreśla nasza rozmówczyni.
„Jechali na groby swoich bliskich, a zabiła ich polityka”
Pierwszym krokiem na tej drodze mogą być obchody 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej, która przypada na 10 kwietnia 2025 roku. – Trzeba ją godnie uczcić. Zrobić to na odpowiednio wysokim szczeblu i przynajmniej podjąć próbę przełamania podziałów. Musi skończyć się mówienie, że to jest katastrofa, w której zginął „prezydent i inni”. Zginęło 96 osób i trzeba przypominać wszystkich – podkreśla Izabella Sariusz-Skąpska.
– Mój ojciec jako prezes Federacji Rodzin Katyńskich przewodniczył maleńkiej grupie ludzi, którzy jechali tam na groby swoich bliskich, a nie z przyczyn politycznych. A to właśnie polityka ich zabiła – wskazuje na koniec.
W katastrofie smoleńskiej zginęło 96 osób. Poniżej prezentujemy listę ofiar w kolejności alfabetycznej:
- Agacka-Indecka Joanna, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
- Bąkowska Ewa, wnuczka Gen. bryg. Mieczysława Smorawińskiego
- Błasik Andrzej, Dowódca Sił Powietrznych RP
- Bochenek Krystyna, wicemarszałek Senatu RP
- Borowska Anna Maria, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Borowski Bartosz, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Buk Tadeusz, Dowódca Wojsk Lądowych RP
- Chodakowski Miron, Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego
- Cywiński Czesław, Przewodniczący Światowego Związku Żołnierzy AK
- Deptuła Leszek, przedstawiciel Parlamentu RP
- Dębski Zbigniew, osoba towarzysząca
- Dolniak Grzegorz, przedstawiciel Parlamentu RP
- Doraczyńska Katarzyna, przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP
- Duchnowski Edward, Sekretarz Generalny Związku Sybiraków
- Fedorowicz Aleksander, tłumacz języka rosyjskiego
- Fetlińska Janina, senator RP
- Florczak Jarosław, funkcjonariusz BOR
- Francuz Artur, funkcjonariusz BOR
- Gągor Franciszek, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Gęsicka Grażyna, przedstawiciel Parlamentu RP
- Gilarski Kazimierz, Dowódca Garnizonu Warszawa
- Gosiewski Przemysław, przedstawiciel Parlamentu RP
- Gostomski Bronisław, ks. prałat
- Grzywna Robert, członek załogi
- Handzlik Mariusz ,Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP
- Indrzejczyk Roman ,Kapelan Prezydenta RP
- Janeczek Paweł, funkcjonariusz BOR
- Jankowski Dariusz, Biuro Obsługi Kancelarii Prezydenta RP
- Januszko Natalia, stewardessa
- Jaruga-Nowacka Izabela, przedstawiciel Parlamentu RP
- Joniec Józef, Prezes Stowarzyszenia Parafiada
- Kaczorowski Ryszard, b. Prezydent RP na uchodźstwie
- Kaczyńska Maria, Małżonka Prezydenta RP
- Kaczyński Lech, Prezydent RP
- Karpiniuk Sebastian, przedstawiciel Parlamentu RP
- Karweta Andrzej, Dowódca Marynarki Wojennej RP
- Kazana Mariusz, Dyrektor Protokołu Dyplomatycznego MSZ
- Kochanowski Janusz, Rzecznik Praw Obywatelskich
- Komornicki Stanisław, Przedstawiciel Kapituły Orderu Virtutti Militari
- Komorowski Stanisław, Jerzy Podsekretarz Stanu w MON
- Krajewski Paweł, funkcjonariusz BOR
- Kremer Andrzej, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
- Król Zdzisław, Kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej 1987-2007
- Krupski Janusz, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
- Kurtyka Janusz, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
- Kwaśnik Andrzej, Kapelan Federacji Rodzin Katyńskich
- Kwiatkowski Bronisław, Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych RP
- Lubiński Wojciech, lekarz prezydenta RP
- Lutoborski Tadeusz, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Maciejczyk Barbara, stewardessa
- Mamińska Barbara, Dyrektor w Kancelarii Prezydenta RP
- Mamontowicz-Łojek Zenona, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Melak Stefan, Prezes Komitetu Katyńskiego
- Merta Tomasz, Podsekretarz Stanu w MKiDN
- Michalak Andrzej, członek załogi
- Michałowski Dariusz, funkcjonariusz BOR
- Mikke Stanisław, Wiceprzewodniczący ROPWiM
- Moniuszko Justyna, stewardessa
- Natalli-Świat Aleksandra, przedstawiciel Parlamentu RP
- Natusiewicz-Mirer Janina, osoba towarzysząca
- Nosek Piotr, funkcjonariusz BOR
- Nurowski Piotr, szef PKOL
- Orawiec-Löffler Bronisława, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Osiński Jan, Ordynariat Polowy Wojska Polskiego
- Pilch Adam, Ewangelickie Duszpasterstwo Polowe
- Piskorska Katarzyna ,przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Płażyński Maciej, Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”
- Płoski Tadeusz, Ordynariusz Polowy Wojska Polskiego
- Pogródka-Węcławek Agnieszka, funkcjonariusz BOR
- Potasiński Włodzimierz, Dowódca Wojsk Specjalnych RP
- Protasiuk Arkadiusz, Kapitan
- Przewoźnik Andrzej, Sekretarz ROPWiM
- Putra Krzysztof, wicemarszałek Sejmu RP
- Rumianek Ryszard, Rektor UKSW
- Rybicki Arkadiusz, przedstawiciel Parlamentu RP
- Sariusz-Skąpski Andrzej, Prezes Federacji Rodzin Katyńskich
- Seweryn Wojciech, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Skrzypek Sławomir, Prezes Narodowego Banku Polskiego
- Solski Leszek, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji
- Stasiak Władysław, szef Kancelarii Prezydenta RP
- Surówka Jacek, funkcjonariusz BOR
- Szczygło Aleksander, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego
- Szmajdziński Jerzy, wicemarszałek Sejmu RP
- Szymanek-Deresz Jolanta, przedstawiciel Parlamentu RP
- Tomaszewska Izabela, Dyrektor w Kancelarii Prezydenta RP
- Uleryk Marek, funkcjonariusz BOR
- Walentynowicz Anna, założycielka Wolnych Zwiazków Zawodowych
- Walewska-Przyjałkowska Teresa, Fundacja „Golgota Wschodu”
- Wasserman Zbigniew, przedstawiciel Parlamentu RP
- Woda Wiesław, przedstawiciel Parlamentu RP
- Wojtas Edward, przedstawiciel Parlamentu RP
- Wypych Paweł, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP
- Zając Stanisław, senator RP
- Zakrzeński Janusz, wybitny polski aktor
- Ziętek Artur, członek załogi
- Zych Gabriela, przedstawiciel Rodzin Katyńskich i innych organizacji