Jarosław Marek Rymkiewicz nie żyje

Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się 13 lipca 1935 roku w Warszawie w rodzinie Władysława Szulca, prozaika pochodzenia niemiecko-polskiego, i lekarki Hanny z Baranowskich herbu Tuhan, pochodzenia tatarsko-niemieckiego. Rodzina Szulców zmieniła nazwisko po niemieckim przodku pod wpływem wojennych przeżyć w połowie lat 40. XX w. (nazwisko Rymkiewicz było przedwojennym pseudonimem literackim Władysława Szulca).

W 1957 roku Rymkiewicz wydał swój pierwszy tomik wierszy „Konwencje”. Swój program poetycki oparł na klasycyzmie rozumianym jako odwołanie się do tradycji literackiej, zwłaszcza barokowej, a sformułował go w pracy „Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie” z 1967 roku. Potem ukazały się takie tomiki, jak: „Człowiek z głową jastrzębia” (1960), „Metafizyka” (1963), „Co to jest drozd” (1973).

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO

Rymkiewicz jako autor dramatyczny debiutował pod koniec lat 50. XX w. na łamach miesięcznika „Dialog” dwiema imitacjami dramatów antycznych – „Eurydyka, czyli każdy umiera tak, jak mu wygodniej” (1957) i „Odys w Berdyczowie” (1958). W latach 60. publikował co kilka lat nowe komedie i tragifarsy pisane bujnym, wręcz barokowym językiem. Były to między innymi „Król w szafie” (1960), „Lekcja anatomii profesora Tulpa: według Rembrandta” (1964), „Porwanie Europy” (1971), „Niebiańskie bliźnięta” (1973) i „Dwór nad Narwią” (1979).

W 2017 roku ukazał się wybór sztuk pisarza pod tytułem „Dwór nad Narwią”, który opublikowano jako 10. tom serii „Dramat polski. Reaktywacja” w Wydawnictwie Instytutu Badań Literackich. W książce pomieszczono cztery utwory Rymkiewicza: „Lekcja anatomii profesora Tulpa (według Rembrandta)”, „Król Mięsopust”, „Ułani” i „Dwór nad Narwią”. Podczas promocji w Instytucie Teatralnym w Warszawie redaktor naczelny „Teatru” profesor Jacek Kopciński przypomniał, że „druga połowa lat 60. XX w. i lata 70. to był ten czas eksplozji Rymkiewicza dramatopisarza”. Zauważył, że „jego sztuki były dość często wystawiane, po kilkanaście razy w tamtych sezonach”.

Sztuki Rymkiewicza inscenizował Piotr Cieplak – „Porwanie Europy” w Teatrze Śląskim imienia Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (2017) i „Ułanów” w Teatrze Narodowym w Warszawie (2018). Zdaniem krytyków obie inscenizacje okazały się „wydarzeniami artystycznymi sezonu”.

Poeta był również autorem kongenialnych przekładów sztuk z okresu hiszpańskiego Złotego Wieku pióra Pedro Calderona de la Barcy – „Życie jest snem”, „Księżniczka na opak wywrócona” i „Niewidzialna kochanka”. Tłumaczył też utwory dramatyczne hiszpańskiego poety Federico Garcii Lorki – „Dom Bernardy Alba” i „Yerma, czyli bezpłodna”. Jego imitacje dramatów Calderona z sukcesami inscenizowano w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji.

Tłumaczył także poezje Wallace’a Stevensa, Osipa Mandelsztama oraz cygańskie romanse.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński w 2016 roku wyróżnił Rymkiewicza za całokształt twórczości jako eseistę, dramaturga i autora między innymi tomu „Zachód słońca w Milanówku”. W tym też roku pisarz otrzymał Nagrodę imienia Lecha Kaczyńskiego.

„Ogromnie smutna wiadomość: odszedł Jarosław Marek Rymkiewicz, wielki poeta i intelektualista. Patriota, autorytet, jak mało kto rozumiał i kochał Polskę. Cześć Jego Pamięci!” – napisał na Twitterze Gliński.