Literaci tracą siedzibę. „Nie możemy oddać tego miejsca komercji i barbarzyńcom”

We wtorek wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, przy okazji wernisażu wystawy „Okruchy przeszłości”, zorganizowanej na placu Piłsudskiego, zapytał burmistrza Śródmieścia o powody jego niedawnej decyzji.

– Wygasa termin dzierżawy z końcem tego roku i nie przedłużyliśmy umowy, ponieważ musimy sprawdzić, jaki jest stan budynku, a ponadto chcemy, jako miasto, zintensyfikować wykorzystanie tego obszaru jako obszaru kultury – bronił się burmistrz Aleksander Ferens. – Nie ma żadnego zagrożenia, jeżeli chodzi o jakiekolwiek dobra kultury związane z tym miejscem – zapewniał, nawiązując do liczącej 70 tysięcy woluminów Biblioteki Donacji Pisarzy Polskich, która znajduje się w kamienicach literatów na Starym Mieście.

Wicepremier Gliński podkreślił, że to jest „święty obszar polskiej literatury”. – Nawet za czasów PRL-u byli tam literaci – przypomniał. Zaproponował także burmistrzowi spotkanie w tej sprawie.

W późniejszej rozmowie z dziennikarzami wicepremier Gliński powtórzył, że chce spotkać się z burmistrzem Ferensem i rozwiązać tę kwestię. – Wyraźnie widać, że pan burmistrz chciałby stamtąd, krótko mówiąc, wyrzucić literatów i skomercjalizować to miejsce. Trzeba mu wytłumaczyć, że tak robić nie można, bo literatura jest jedna. Ludzie, którzy piszą, są naszym skarbem i to jest ich miejsce od zawsze, nawet w PRL-u potrafili to obronić – zwrócił uwagę minister kultury.

Wskazał, że to miejsce było „enklawą wolności w tamtym czasie, miejscem spotkań literackich, dyskusji o polskiej kulturze, bardzo wielu dramatycznych także wydarzeń z czasów PRL-u i wcześniejszych”. – Nie możemy oddać tego, kolejnego już miejsca, komercji i barbarzyńcom. Mam nadzieję, że pan burmistrz się zreflektuje – dodał Gliński.

W poniedziałek stołeczna „Gazeta Stołeczna” poinformowała, że Dom Literatury (siedziba Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego PEN Clubu i Związku Literatów Polskich) musi opuścić swoją historyczną siedzibę w pobliżu placu Zamkowego , którą zajmuje od ponad 70 lat. Dzielnica Śródmieście nie przedłużyła literatom dzierżawy nieruchomości.

Jak napisał dziennikarz „Stołecznej”, Fundacja Domu Literatury i Domów Pracy Twórczej, która prowadzi dom, niecały miesiąc temu dostała pismo od burmistrza Śródmieścia datowane na 12 września 2022 roku. Informował, że odrzuca jej wniosek o przedłużenie na kolejne trzy lata dzierżawy należących do miasta kamienic Prażmowskich i Johna przy Krakowskim Przedmieściu 87/89 i ul. Senatorskiej 1.

Aleksander Ferens tłumaczył to „bardzo ciężką sytuacją m.st. Warszawy związaną z brakiem zapewnienia dostatecznych środków finansowych na realizację wszystkich niezbędnych zadań” oraz „kryzysem wywołanym wojną w Ukrainie”. Dodał, że kamienice zostaną przeznaczone „na cele własne dzielnicy Śródmieście”, ale nie wykluczył przeznaczenia części powierzchni do wynajmu. Dotychczasowa trzyletnia umowa dzierżawy wygasa fundacji 31 grudnia 2022 roku.

Natomiast rzecznik dzielnicy Paweł Siedlecki podnosił kwestię stanu technicznego budynku („zarysowania, szczeliny i pęknięcia”) i prowadzenia komercyjnego hotelu w części nieruchomości wynajmowanej na preferencyjnych warunkach (przeznaczonej na cele kulturalne). Jak rozwinął w późniejszym mailu do naszej redakcji, z ponad 1800 metrów kwadratowych wynajmowanych przez fundację, część określona jako niedochodowa to około 1500 metrów. I za nią literaci płacą 4,24 zł za metr kwadratowy. Siedlecki uznał tę stawkę za „bardzo preferencyjną”, kilkukrotnie niższą niż stawki wynajmu dla innych instytucji kultury w dzielnicy.

– Dochodzą do nas sygnały, że w budynku prowadzona jest działalność komercyjna, w przestrzeniach przeznaczonych na działalność niedochodową, wynajmowaną po stawkach preferencyjnych – napisał rzecznik dzielnicy. Stwierdził też, że „potencjał budynku jest niewykorzystany”, a dzielnica chce rozszerzyć obecną ofertę.

Paweł Siedlecki wyjaśnił, że przejęcie obiektu pozwoli na objęcie go opieką i stały nadzór nad stanem technicznym. – Nie oznacza to jednak konieczności opuszczenia budynku przez obecnych najemców. Po wykonaniu badań stanu technicznego oraz inwentaryzacji, przewidujemy podpisanie umów najmu w poszczególnych częściach budynku. Zakładamy, że zbiory znajdujące się w budynku również będą mogły być dalej tam udostępniane – zaznaczył.