Ostatnie pożegnanie Barbary Krafftówny. „Jej aktorski kunszt zapisał się w pamięci wielu pokoleń”

Barbara Krafftówna zmarła w nocy z 22 na 23 stycznia. Uroczystości pogrzebowe miały charakter państwowy. W ostatnim pożegnaniu aktorki uczestniczyli jej bliscy, przyjaciele i fani. Wśród żałobników znaleźli się m.in. satyryk Jan Pietrzak oraz aktorzy: Maja Komorowska, Cezary Żak, Ewa Wiśniewska, Teresa Lipowska czy Emilia Krakowska.

W liście – odczytanym przez doradcę prezydenta Tadeusza Deszkiewicza – Andrzej Duda podkreślił, że Barbara Krafftówna „była artystką o ogromnym, wszechstronnym talencie, wspartym wielką pracowitością i pasją”. „Zainteresowania aktorskie objawiała już w dzieciństwie. Początkowo były one zabawą, jednak gdy zawalił się przedwojenny świat spokoju domu w Łucku i trzeba było uciekać przed sowiecką agresją, nauka aktorstwa w konspiracyjnym studio, prowadzonym przez Iwo Galla, stała się psychicznym azylem chroniącym przed brutalnością wojny i okupacji” – przypomniał.

Prezydent zacytował słowa aktorki, która mówiła, że „przypadł jej los starych malutkich, pokolenia, które – dotknięte wojenną traumą – musiało wcześnie wydorośleć”. „W zawodzie aktora odnalazła sposób na życie. Przyciągała swoim kunsztem i osobowością, charakterystycznym tembrem i melodyjnością głosu. Drobna osoba pełna wulkanicznej energii potrafiła zarazem świetnie wyrazić subtelność uczuć, zdystansowaną refleksję, groteskową powagę” – napisał.

Wspomniał jednocześnie, że Barbara Krafftówna „otwierała nowe rozdziały polskiego teatru, np. kreując po raz pierwszy w historii gombrowiczowską Iwonę, księżniczkę Burgunda czy znakomicie interpretując postaci stworzone przez Witkacego”. Popularność przyniosły jej liczne występy w Teatrze Telewizji, Teatrze Polskiego Radia oraz w słuchowiskach i muzycznych nagraniach dla dzieci.

Prezydent zaznaczył, że ci, którzy znali artystkę, „pozostają pod wrażeniem jej niezwykłego uroku, poczucia humoru, ciepła i pogody ducha”. „Była wspaniałym człowiekiem. Lubiła i szanowała innych ludzi. Nie unikała wyzwań, głodna życia i starająca się doceniać przede wszystkim jego dobre strony, choć przecież los nie szczędził jej bolesnych doświadczeń. Taka właśnie życzliwie i filuternie uśmiechnięta będzie trwać w naszej pamięci” – podsumował.

W liście odczytanym przez wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Wandę Zwinogrodzką, minister kultury i dziedzictwa narodowego i wicepremier Piotr Gliński podkreślił, że „śmierć Barbary Krafftówny zamyka ważny rozdział we współczesnych dziejach polskiej kultury”. „Odeszła wspaniała artystka, która emanowała niezwykłą osobowością oraz życzliwością. Jej aktorski kunszt zapisał się w pamięci wielu pokoleń” – wskazał.

Szef resortu kultury zwrócił także uwagę, że „wypowiedziane przez nią słowa – „Teatr to jest niezniszczalna komórka naszej egzystencji życia” – stanowią ważkie wyznanie doświadczonej aktorki i podsumowanie Jej drogi zawodowej”. „Sztuka towarzyszyła Jej, jak sama wspominała, od najmłodszych lat, można nawet powiedzieć, że była trwałe zespolona z Jej temperamentem, charakterem i wrażliwością. Mistrzostwo warsztatu zaowocowało międzynarodowymi sukcesami, niezliczonymi laurami i zachwytem publiczności” – zaznaczył Gliński.

Szef MKiDN w liście zaznaczył również, że Krafftówna „była utalentowaną aktorką i piosenkarką, zawsze ciekawą nowych, artystycznych wyzwań”. „Poszukiwania, poza dramatem, obejmowały repertuar muzyczny, a także kabaretowy” – dodał. Gliński zwrócił także uwagę na kreacje Krafftówny w słuchowiskach radiowych oraz Teatrze Telewizji.

Jak jednak zastrzegł, „Jej artystyczna droga nie była pozbawiona trudu i trosk życia, w którym doświadczyła grozy wojny, a w późniejszych latach straty najbliższych osób”. „Pomimo tragicznych doświadczeń w życiu osobistym, pozostała aktywną zawodowo artystką. Swą wielowymiarową działalnością i konsekwentną pracą zapisała wyjątkowe karty w historii polskiej kultury” – podkreślił szef MKiDN.

Gliński zapewnił, że „zapamiętamy Ją jako uśmiechniętą, pełną pogody ducha i dobroci osobę, darzącą innych życzliwością i ciepłem”. „Jej wyjątkowa osobowość, uniwersalne wartości, którymi się kierowała oraz wytrwałość w chwilach najtrudniejszych pozostawiły nam przykład pięknego życia” – podsumował.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

Krzysztof Kumor, przemawiając w imieniu Związku Artystów Scen Polskich, podkreślił, że Barbara Krafftówna była duszą towarzystwa. – Kiedy inni tracili już siły, ona niezmordowanie trwała na posterunku do końca, wyglądając, jakby dopiero przyszła na spotkanie – powiedział. Przypomniał także, że „nie były jej obce zawodowe kontakty z młodym pokoleniem, z którym dzieliła się swoją wiedzą i doświadczeniem, grając u studentów reżyserii w ich pracach semestralnych, etiudach filmowych czy też biorąc udział w spotkaniach i wykładach o sztuce”.

Kumor zaznaczył, że aktorka „ciągle głodna i ciekawa świata oraz ludzi, nie stroniła od odbywających się na terenie całej Polski spotkań z publicznością, połączonych z minirecitalami, traktując najmniejszą nawet widownię z należnym jej szacunkiem”.

– Odeszła – niemal w biegu, będąc prawie do ostatnich chwil czynna zawodowo – niezwykła aktorka o charakterystycznym głosie, dowcipna, obdarzona poczuciem humoru koleżanka, a także znakomity, niestrudzony kompan do rozmów i draki – podsumował.

Homilię wygłosił duszpasterz środowisk twórczych ks. Andrzej Luter. – Wielu ludzi mówi, że Barbara dała im moc, dawała motywację do działania i siłę – opowiadał. – Należała do ludzi, dla których miłość oznaczała radość z cudzego istnienia. Kochała życie w jego dynamice, ta horacjańska sentencja Carpe Diem nie była jej obce. Kochała młodych ludzi. Do końca była młoda – mówił Luter.

Głos w trakcie uroczystości w kościele zabrał również autor biografii Barbary Krafftównej Remigiusz Grzela. Pisarz wspominał, że aktorka bardzo ceniła swoją prywatność: – Nie odsłaniała się do końca, zostawiając tylko dla siebie i dla najbliższych tę najbardziej osobistą przestrzeń. Rozumiem słowa Hanny Krall: „ładnie Basia zagrała panu Krafftównę w tej książce”. Nie znałem jej tak, jak jej syn Piotr, synowa Kasia, wnuk Michał czy Elżbieta, siostrzenica.

Po swoim wystąpieniu pisarz poprosił o fragment nagrania z filmu, w którym mówiła o śmierci. „Śmierci nie boję się, ja udaję, że jej nie ma. Moją rodzinę, moje pokolenie spotkało wszystko, co najgorsze”; „Nie wierzę w śmierć. To jest tylko przejście na jaśniejszą stronę” – usłyszeli w archiwalnym nagraniu zebrani w Kościele Środowisk Twórczych.

Po mszy świętej urna z prochami aktorki została przetransportowana na Wojskowe Powązki. Tam, w czarnej karocy ciągniętej przez dwa konie, urnę przewieziono do Alei Zasłużonych. W ostatnim pożegnaniu aktorki uczestniczyło wielu mieszkańców Warszawy, którzy nie kryli wzruszenia.

Barbara Krafftówna urodziła się 5 grudnia 1928 roku w Warszawie. Już w czasie wojny uczyła się tańca i pantomimy; uczęszczała też na zajęcia konspiracyjnego Studia Dramatycznego Iwo Galla. W 1945 roku na nowo podjęła naukę w Studiu, które po wojnie działało przy Teatrze Starym w Krakowie. W 1946 roku wyjechała, wraz z grupą uczniów Studia, do Gdyni, gdzie Gall objął dyrekcję Teatru Wybrzeże. Debiutowała tam w listopadzie 1946 roku rolą Rybaczki w „Homerze i orchidei”, sztuce Tadeusza Gajcego. W 1947 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski w Studiu Galla.

Po Teatrze Wybrzeże występowała kolejno w teatrach: im. Stefana Jaracza w Łodzi (1949-50), Dramatycznym we Wrocławiu (1950-53, 1957-64, 1981-82), następnie w teatrach warszawskich: Nowej Warszawy (1953-56), Komedia (1956-57), Narodowym (1964-69), Syrena (1969) i Współczesnym (1981-82).

W 1953 roku Barbara Krafftówna zadebiutowała w filmie Jana Rybkowskiego, epizodem w „Sprawie do załatwienia”. Krytycy filmowi uważają, że najlepsze swoje role zagrała u Wojciecha Jerzego Hasa – m.in. pełną liryzmu barmankę Zosię w „Złocie” (1961), wyniosłą i władczą postać pięknej Camilli de Tormez, macochy Paszeki w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” (1964) oraz skromną postać Jadwigi w „Szyfrach” (1966). Za najwybitniejszą kreację Krafftówny uważa się postać aktorki Felicji, którą stworzyła w filmie „Jak być kochaną” (1962). Ten ostatni film przyniósł jej w 1963 roku nagrodę za wybitną kreację aktorską na festiwalu w San Francisco.

Poza filmem i teatrem Barbara Krafftówna miała jeszcze jedną pasję – kabaret. Występowała u Jana Pietrzaka w kabarecie „Pod Egidą” oraz w „Kabarecie Starszych Panów”. Charakterystyczny głos pozwalał jej na różnorodną interpretację materiału muzycznego: od żartobliwego songu „W czasie deszczu dzieci się nudzą” przez liryczne „Zakochałam się w czwartek przypadkiem” po operetkowe „Przeklnę cię”.

Krafftówna otrzymała wiele nagród i wyróżnień. W 1964 roku zajęła pierwsze miejsce w plebiscycie „Kuriera Polskiego” na najpopularniejszą aktorkę polskiego ekranu. W 2006 roku otrzymała Złoty Medal Gloria Artis za zasługi dla polskiej kultury. W 2007 roku zdobyła tytuł Mistrza Mowy Polskiej. 11 listopada 2019 roku prezydent Andrzej Duda odznaczył Barbarę Krafftównę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarła w nocy z 22 na 23 stycznia w Domu Artysty Weterana w Skolimowie. Miała 93 lata.