Warszawa po II wojnie światowej powstała z gruzów. Dosłownie, bo gruz był w zrujnowanej przez Niemców stolicy podstawowym materiałem budowlanym, a praca w ruinach codziennością. Nowa wystawa w Muzeum Warszawy „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949” jest nowym spojrzeniem na mit odradzającej się stolicy i jedną z najbardziej fascynujących kart jej historii. Otwarcie 30 marca.
Wystawa „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949” ukazuje unikalny materialny charakter miasta odradzającego się wspólnym wysiłkiem.
„Prowadzi przez proces przemiany ruin w gruzy, a gruzów w materiały budowlane, z których warszawianki i warszawiacy tworzyli przyszłość swoją i powojennej Warszawy. Pierwsze lata po wojnie mijały na odgruzowywaniu i wyburzaniu ruin, ale także odzyskiwaniu cegieł i żelaza, produkcji gruzobetonu, z których odbudowywana była stolica” – napisano w komunikacie.
Wystawa w Muzeum Warszawy „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949” zostanie otwarta 30 marcaMuzeum Warszawy
ZOBACZ: Stworzą multimedialną operę o fenomenie odbudowy Warszawy. „Nikt dotąd tego nie zrobił”.
Po raz pierwszy na wystawie o odbudowie Warszawy gruzy stały się kluczowym elementem ekspozycji i punktem wyjścia koncepcji kuratorskiej. Pokazane zostaną pochodzące z kolekcji Muzeum Warszawy elementy rzeźb i architektury, kafle piecowe czy ceramika, a także materiały używane do odbudowy: cegły rozbiórkowe i gruzobeton. W kontekście historycznym osadzą je fotografie, grafiki, malarstwo, dokumenty archiwalne, mapy i infografiki oraz materiały audiowizualne (kroniki filmowe i nagrania historii mówionej), a we współczesności prace artystów, takie jak przygotowana specjalnie na wystawę praca Diany Lelonek czy rzeźba Moniki Sosnowskiej, stworzona z betonu i stali zbrojeniowej.
Zniszczony gmach Giełdy Warszawskiej oraz zrujnowana kamienica Granzowa przy KrólewskiejMPW
Miliony metrów sześciennych gruzu
Co stało się z ok. 22 milionami metrów sześciennych gruzu, które po wojnie pokrywały niemal całą Warszawę? Na to pytanie odpowie właśnie wystawa „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949”.
„W pierwszych latach odbudowy status gruzu uległ ewolucji. Początkowo traktowany był jako odpad, który należy usunąć i wywieźć, później jako surowiec, z którego można odzyskać lub wyprodukować nowe materiały budowlane. Wreszcie powojenne gruzy urosły do rangi symbolu – symbolu ciężkiej, kolektywnej pracy oraz jasnej przyszłości Warszawy i całego kraju. Symbolu, który tak chętnie wykorzystywany był przez komunistyczne władze, a dziś może zostać odczytany na nowo” – napisano w zapowiedzi wystawy.
ZOBACZ: Warszawska starówka jak Feniks z popiołów..
Zrujnowana Warszawa na kolorowych zdjęciach1.11 Warszawa jakiej nie znaliśmy – zrujnowane miasto z 1947 r. na kolorowych, fantastycznych zdjęciach. Ich autor to architekt Henry N. Cobb. sfotografował m.in. panoramę placu Muranowskiego, Nowego Miasta, placu Krasińskich i sądów na Lesznie. TVN24
Pierwsze cztery lata odbudowy
Wystawa prowadzi przez pierwsze cztery lata powojennej odbudowy stolicy.
W kolejnych salach ruiny odżywają, toczy się codzienne życie, zaczynają się także pierwsze rozbiórki i akcje sprzątania – prowadzone w dużej mierze przez kobiety z Brygad Pracy. Cegła rozbiórkowa staje się bezcennym skarbem, przyjeżdża też do Warszawy z Wrocławia, Szczecina i innych miast zachodnich części Polski w jej nowych granicach. Wynaleziony zostaje gruzobeton i szybko podejmowane są próby zastosowania go w praktyce, jak przy budowie osiedla Koło II czy monumentalnego gmachu dzisiejszego Ministerstwa Rozwoju i Technologii przy placu Trzech Krzyży.
ZOBACZ: Zrujnowana Warszawa w kolorze.
Wystawę zamyka szersze spojrzenie na krajobraz przestrzenny Warszawy, który podczas odbudowy uległ nieodwracalnym zmianom, wciąż dostrzegalnym nie tylko w zabudowie czy linii ulic. Usypane z gruzu Kopiec Powstania Warszawskiego, Górka Moczydłowska czy Górka Szczęśliwicka to miejsca z jednej strony wrośnięte w miasto, a z drugiej obiekty, których zagospodarowanie czy przebudowy nadal wywołują dyskusje.
Na wystawie obok oryginalnych gruzów i materiałów odbudowy znalazły się prace między innymi Zofii Chomętowskiej, Jana Bułhaka, Alfreda Funkiewicza, Wojciecha Fangora, Antoniego Suchanka, a także współczesnych artystów i artystek: Moniki Sosnowskiej, Tymka Borowskiego czy Diany Lelonek. Dopełniają je dokumenty archiwalne, mapy, fragmenty kronik filmowych i wspomnień.
ZOBACZ: Zrujnowana Warszawa w obiektywie Amerykanina.
70. rocznica odbudowy Starówki
W tym roku przypada symboliczna 70. rocznica odbudowy Starówki. W ramach rodzinnego świętowania Muzeum Warszawy i instytucje działające w rejonie Rynku Starego Miasta zaproszą mieszkańców na koncerty i spektakle plenerowe, paradę, potańcówkę, odkrywanie tajemnic odbudowy z konserwatorami i liczne spacery, wykłady i gry miejskie. Pokazane zostaną także unikalne materiały archiwalne z okresu odbudowy.
ZOBACZ: „Ostatecznie Stare Miasto zbudowano na nowo”.
Decyzję o odbudowie Starówki podjęto po wojnie„Polska i świat” TVN24
Wystawa „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949” w Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta 32 potrwa od 30 marca do 3 września 2023 roku.
Muzeum Warszawy/tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: TVN24
