Zmarł grafik, malarz i karykaturzysta Andrzej Dudziński. Popularność artyście przyniosła w latach 70. seria rysunków, których bohaterem był ptak Dudi, z dystansem komentujący rzeczywistość. Dudziński miał 77 lat.
Stowarzyszenie autorów ZAiKS wspomniało na swojej stronie, że Andrzej Dudziński był „zawsze uśmiechnięty – lekko kpiąco, lekko pytająco, jakby się dziwił temu, co mówi albo co mówią mu inni”. „To wyraz niedowierzania, które go w pewnym sensie cechowało: 'Naprawdę to widziałem? Byłem tam? Zrobiłem to?'” – napisano.
Andrzej Dudziński na zdjęciu z 22 stycznia 2022 rokuPAP/Paweł Supernak
Andrzej Dudziński urodził się 14 grudnia 1945 roku w Sopocie. Zajmował się grafiką, rysunkiem, malarstwem, plakatem, scenografią teatralną i fotografią. Przez dwa lata studiował architekturę na Politechnice Gdańskiej, po czym przeniósł się na architekturę wnętrz i grafikę do gdańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (od 1996 roku Akademia Sztuk Pięknych). Studia zakończył w ASP w Warszawie na wydziale grafiki w pracowni plakatu Henryka Tomaszewskiego.
Zajmował się zarówno malarstwem, jak i grafiką. Tworzył plakaty i ilustracje prasowe, takie jak postacie satyryczne. Jako student publikował satyryczne rysunki m.in. w tygodnikach „Szpilki” i „Kultura”. Popularność przyniosła mu w latach 70. seria rysunków, których bohaterem był ptak Dudi, z dystansem komentujący rzeczywistość.
Inną stworzoną przez niego postacią był Pokrak, który pojawiał się w „Tygodniku Powszechnym” na przełomie lat 80. i 90. „Stanisław Barańczak konsekwentnie nazwał Pokraka Sancho Pansą, skoro Dudi miał być Don Kichotem na scenie polskiej kultury” – napisał Artur Tanikowski na portalu „Culture”.
Andrzej Dudziński na zdjęciu z 22 stycznia 2022 rokuPAP/Paweł Supernak
Dudziński projektował też książki, między innymi „W dolinie ciekawości” (z Magdą Dygat), „Superptak Dudi”, „Kino Andrzeja Dudzińskiego”, „Pokrak”.
W latach 1970-72 mieszkał w Londynie, gdzie malarz i rysownik Feliks Topolski, skierował go do redakcji czasopism undergroundowych, między innymi „OZ”, „Ink”, „Frendz” i „Time Out”. Po powrocie do Polski dostawał zlecenia na tworzenie plakatów teatralnych i filmowych. Wykonał je na przykład do „Poskromnienia złośnicy” Williama Szekspira w Teatrze Rozmaitości w Warszawie (1976) i „Bruneta wieczorową porą” Stanisława Barei.
W 1977 roku zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, gdzie podjął współpracę z czołowymi pismami amerykańskimi. Wśród nich były: „Rolling Stone”, „Vanity Fair”, „Newsweek”, „Playboy”, „Time”, a także prestiżowe wydawnictwa książkowe. Współpraca z „The New York Times” zmusiła go do rezygnacji z tworzenia kolorowych ilustracji na rzecz czarno-białych. Do tworzenia w kolorze powrócił przy współpracy z „The Boston Globe” w latach 80.
„Doszedł do formuły, którą do dziś uznaje się za jego niepowtarzalny styl”
Jak opisał Artur Tanikowski: „Dudziński doszedł w początkach lat 80. XX wieku do formuły, którą do dziś uznaje się za jego niepowtarzalny, obrazowy styl. Wypracował go na specjalnie dobranym, czarnym papierze o chropawej powierzchni, który najlepiej poddawał się pomysłom artysty, gdy ten używał olejowych kredek szwajcarskiej firmy Caran d’Ache. Dawały one zarówno efekty rysunkowe, jak i malarskie, gdyż rozpuszczając kredkę w terpentynie można było łatwo uzyskać barwną plamę. Głęboka czerń czy nasycony granat tła wyraziście podbijały skontrastowane ze sobą, barwne motywy, sugestywnie podkreślone jaskrawym konturem. Taki właśnie jest związany tematycznie z teatrem cykl 'Widzowie’, zrealizowany na wystawę w National Theatre w Londynie w 1983 roku czy seria rysunków do kalendarza IBM z 1992 roku. W popiersiach 'Widzów’ Dudziński dał upust swemu ironiczno-groteskowemu odczytaniu ludzkiej fizjonomii, przekształcającej się w maskę, upiorny fantom, głowę robota czy 'ptakoluda’. Groteskowego charakteru przydaje tym wizerunkom skontrastowanie konwencjonalnego portretowego upozowania 'modela’ z repertuarem form, wśród których pomieszano kształty organiczne z wyraziście kreślonymi wielościanami i kulami”.
Dudziński publikował swoje prace w wielu gazetach i czasopismach europejskich. Wykonywał prace projektowe dla korporacji, między innymi dla IBM, Deutsche Telekom, Royal Bank of Scotland.
Od 1996 roku związany był z Galerią Grafiki i Plakatu w Warszawie, a w 1999 roku rozpoczął stałą współpracę z Galerią Miejską w Tarnowie. W dorobku miał kilkadziesiąt indywidualnych wystaw, w tym w Berlinie, Genewie, Lipsku, Pradze, Tokio, Waszyngtonie i wielu miastach Polski.
Od 2013 roku był przewodniczącym Zarządu Sekcji Autorów Dzieł Plastycznych ZAiKS. W 2019 roku został Członkiem Honorowym Stowarzyszenia.
W 2012 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w propagowaniu i upowszechnianiu polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej”
Źródło zdjęcia głównego: PAP/Paweł Supernak