„Dzisiaj obchodzimy zarówno Boże Narodzenie, jak i początek Chanuki. Bardzo dobrze, że w Ukrainie możemy obchodzić takie święta z wzajemnym szacunkiem, komunikować się, żyć razem i życzyć różnym ludziom tego samego zwycięstwa – zwycięstwa światła nad ciemnością” – napisał w mediach społecznościowych Zełenski, nawiązując do symboliki tego święta.
Chanuka jest nazywana „Świętem Świateł” i – co ciekawe – jej tradycja nie pochodzi z Tory (świętej księgi Żydów). Chanuka to bowiem święto historyczne, które powstało na bazie wydarzeń opisanych w Księgach Machabejskich. Jej obchody przypominają o wydarzeniach, które miały miejsce w Drugiej Świątyni Jerozolimskiej w 165 lub 164 roku p.n.e.
W kalendarzu żydowskim Chanuka rozpoczyna się 25 dnia miesiąca kislew, a kończy 2 dnia miesiąca tewet. W tym roku święto to rozpoczyna się wieczorem 25 grudnia, a kończy wieczorem 2 stycznia 2025.
Chanuka 2024. Wołodymyr Zełenski zapalił chanukowe świece
W telegraficznym skrócie: święto to upamiętnia „cud chanukowy” oraz zwycięskie żydowskie Powstanie Machabeuszy, którzy walczyli z okupującą kraj hellenistyczną dynastią Seleucydów.
Na czele tej dynastii stał król Antioch IV, który próbował przemocą hellenizować Żydów. Jego władza była dla Żydów uciskiem, wielu zostało zamordowanych, zabroniono też żydowskich praktyk religijnych. W Drugiej Świątyni zarządzono celową profanację, umieszczając w niej posąg Zeusa i nakazując składanie świń w ofierze na ołtarzu.
Gdy tylko żydowscy powstańcy odzyskali Świątynię Jerozolimską, wznowili w niej rytuał zapalania menory, czyli siedmioramiennego świecznika (dziś obecnego w herbie państwa Izrael). Posłużyło im w tym odnalezione małe naczynie z oliwą, wystarczającą zwykle jeden dzień. Wówczas wydarzył się cud, ponieważ menora paliła się aż przez osiem dni.
Czym jest Chanuka? Święto upamiętnia zwycięskie żydowskie powstanie
Najważniejszym elementem obchodów Chanuki jest codzienne zapalanie świateł chanukowych, czyli świec umieszczonych na specjalnym 9-ramiennym świeczniku, chanukii. Pierwszego dnia zapala się jedną świecę, drugiego dwie – itd., aż do ósmego dnia, kiedy zapala się ich osiem. (Nie należy mylić chanukii ze wspomnianą menorą).
W tym miejscu można zadać sobie następujące pytanie: skoro dni Chanuki jest osiem, to skąd dziewięć ramion chanukii i dziewięć świec? Spieszymy z odpowiedzią.
Chodzi o to, że jedna świeca (Szames) jest dodatkowa i służy do zapalania pozostałych. Zazwyczaj jest ona w jakiś sposób estetycznie „wyróżniona” w świeczniku. Innymi chanukowymi tradycjami jest spożywanie słodkich pączków (sufganijot) i placków ziemniaczanych (latkes) smażonych na oliwie oraz gra w drejdla.
Wróćmy jednak na moment do Ukrainy. W swoim środowym wpisie Zełenski dodał też kilka słów o widocznej na nagraniu „szczególnej” chanukii. Jak zaznaczył, jest to podarek od prezydenta Argentyny Javiera Mileia, który otrzymał podczas jego inauguracji w grudniu ubiegłego roku.
„Z okazji tego święta chciałbym pogratulować całej społeczności żydowskiej. Życzę wszystkim żydowskim rodzinom pokoju, radości i pomyślnej przyszłości. Niech Chanuka rozświetli każdy dom, obdarzając siłą, napełniając serca nowymi nadziejami i pogłębiając wiarę w moc prawdy i sprawiedliwości” – podsumował ukraiński przywódca.
