Przepis Konwencji o ochronie praw człowieka w zakresie, w którym umożliwia ETPC kontrolę statusu sędziów krajowych – niezgodny z konstytucją – orzekł w czwartek Trybunał Konstytucyjny.
Dotychczas odbyły się dwie rozprawy. Trybunał rozpatrywał tę sprawę w pięcioosobowym składzie pod przewodnictwem Stanisława Piotrowicza.
Wniosek Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry jest związany z kilkoma wyrokami, które w ostatnim czasie wydał ETPC. W początkach listopada ub.r. ETPC orzekł w sprawie skargi złożonej przez dwoje polskich sędziów – Monikę Dolińską-Ficek i Artura Ozimka. Skarżący ubiegali się o stanowiska sędziowskie, ale nie otrzymali na nie rekomendacji Krajowej Rady Sądownictwa, decyzja nie uległa zmianie po odwołaniu do Sądu Najwyższego. Skarżący wskazywali, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, która rozpatrywała ich odwołanie, nie jest niezależna i niezawisła, ponieważ składa się z sędziów rekomendowanych przez obecną KRS.
Niejedyny wyrok
To niejedyny wyrok Trybunału w Strasburgu, w którym stwierdzono naruszenia związane z powoływaniem sędziów przy udziale obecnej KRS. W lipcu zeszłego roku ETPC rozpatrując sprawę adwokat Joanny Reczkowicz, stwierdził „poważne nieprawidłowości w powoływaniu sędziów do nowo utworzonej Izby Dyscyplinarnej SN po reformie legislacyjnej”. Według ETPC naruszono procedurę powoływania sędziów do SN, ponieważ zostało to powierzone KRS, „organowi, który nie miał wystarczających gwarancji niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej”.
ZOBACZ: Europejski Trybunał Praw Człowieka: KRS nie jest niezależna
Trzecim z orzeczeń ETPC, które legło u podstaw wniosku był wyrok z czerwca ub.r. w sprawie sędziów Aliny Bojary i Mariusza Brody. Złożyli oni skargę do ETPC po tym, gdy zostali zwolnieni z funkcji wiceprezesów Sądu Okręgowego w Kielcach przez ministra sprawiedliwości na podstawie przepisów, które umożliwiały wydanie takiej decyzji bez podania powodów i możliwości odwołania się od niej. ETPC przychylił się do skargi sędziów i orzekł, że Polska naruszyła przepis europejskiej konwencji mówiący o prawie do rzetelnego procesu sądowego.
W związku z tym PG zaskarżył do TK przepisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w zakresie, w jakim upoważnia ETPC „do wykreowania (…) prawa podmiotowego sędziego do zajmowania funkcji administracyjnej w strukturze organizacyjnej sądownictwa powszechnego RP”.
Te wyroki Trybunału w Strasburgu – zdaniem Ziobry – pokazują również, że „abstrahując od orzecznictwa krajowego sądu konstytucyjnego, ETPC może samodzielnie oceniać status sędziów, mimo że ramy ustrojowe sądownictwa określone są w Konstytucji RP”. Ponadto według Ziobry ETPC zignorował „powszechnie uznaną w polskiej doktrynie i judykaturze, tradycję ustrojową związaną z prerogatywą Prezydenta RP do powoływania sędziów”.
ac/PAP