Stuletnie płytki z apteki trafiły do kontenera na gruz

Fragmenty zabytkowej posadzki leżały w kontenerze na gruz przy jednym z budynków na krakowskim Prokocimiu. Mające około 100 lat płytki dostrzegł jeden z przechodniów, który o sprawie powiadomił Jakuba Jastrzębskiego, współautora strony „Igraszki z czasem”, popularyzującego wiedzę o historii architektury dawnej stolicy. Miłośnik krakowskich budynków poszedł na miejsce i zaopiekował się skutymi płytkami. W całości zachowało się ich 11.

W budynku przy ulicy Kolejowej w Krakowie mieściła się kiedyś piekarnia i amatorski teatr kolejarzy, a także apteka. To właśnie z tego ostatniego lokalu, umieszczonego na parterze budynku wzniesionego w 1926 roku, znajdowała się wcześniej posadzka, skuta na początku stycznia podczas remontu.

– W kontenerze znalazłem też trochę odłamków, fragmenty, których nie dało się już złożyć w całość. A szkoda, bo to wartościowe przedmioty. Na płytkach, które wcześniej znajdowały się w podcieniach i w sieni tego budynku widać rzadki postsecesyjny wzór z ludowymi inspiracjami – powiedział dla tvn24.pl Jakub Jastrzębski.

O sprawie zawiadomił miejskiego konserwatora zabytków. – To pokazuje problem z edukacją. Tego typu przedmioty powinny mieć szansę wrócić do obrotu. Oczywiście, niektóre części trzeba w starszych budynkach wymieniać, by na przykład przystosować je do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Ale to nie znaczy, że trzeba je niszczyć – ocenia Jastrzębski. Współautor „Igraszek z czasem” zaznacza, że fragmenty posadzki powinny albo zostać przywrócone na swoje miejsce, albo – jeśli to niemożliwe – trafić do innego budynku z tego okresu, gdzie mogłyby zdobić podłogę.

Fakt, że usunięte z budynku przy ulicy Kolejowej płytki „mają wartość historyczną” potwierdza Miejski Konserwator Zabytków. W odpowiedzi na nasze pytania biuro konserwatora poinformowało, że „tego typu okładziny o różnych wzorach stosowane były szczególnie w budynkach na przełomie XIX i XX wieku”.

Pracownicy urzędu konserwatorskiego dokonali oględzin budowli i stwierdzili nie tylko usunięcie cementowych płytek posadzkowych, ale również elementów stolarki. „Prace nie były uzgadniane przez Miejskiego Konserwatora Zabytków. Budynek jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków, jednakże nie jest wpisany do rejestru, w związku z tym organem właściwym do kontroli legalności prac budowlanych jest Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Krakowie, gdzie sprawa została skierowana przez MKZ (Miejskiego Konserwatora Zabytków – red.)” – czytamy w informacji dla tvn24.pl.

Zwróciliśmy się z pytaniami w tej sprawie do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Krakowie. Czekamy na odpowiedzi.

Jakub Jastrzębski podkreśla, że przyszłość zabytkowych płytek nie jest przesądzona. – Póki co mam je u siebie. Jeśli jednak pojawi się nakaz przywrócenia tego wnętrza do stanu oryginalnego, to one wrócą na swoje miejsce. Jeśli nie, zobaczymy. Czekam na decyzje odpowiednich urzędów – mówi.

Miłośnik historii dodaje, że nie chodzi o to, by inwestora ukarać. – Chcę jedynie zwrócić uwagę na problem, by takich zdarzeń było jak najmniej. To są rzeczy nie do kupienia. Zdarza się, że na śmietnik trafiają oryginalne elementy ślusarskie ze starych drzwi, a one mogłyby przecież zostać wymienione w innych, podobnych drzwiach, w innym budynku. Takie elementy przydają się podczas konserwacji – zaznaczył Jastrzębski.

Współautor „Igraszek z czasem” dodaje, że to nie pierwsza jego interwencja „ratująca” relikty krakowskiej architektury i wystroju. – To na przykład inne płytki posadzkowe, secesyjne kafle z pieców, elementy stolarki z jednej z kamienic, do tego choćby zabytkowa wrzutnia na listy. Robi się z tego kolekcja niechcianego detalu – mówi.