Europejskie Forum Nowych Idei (EFNI) w Sopocie, zorganizowane przez Konfederację Lewiatan, rozpoczęło się od wystąpienia premiera Donalda Tuska, który wyraził wdzięczność przedsiębiorcom za ich wkład w budowanie polskiego dobrobytu po transformacji ustrojowej. – Robili swoje, gdy inni zwiesili głowę, myśląc, że nic w naszym kraju dobrego się nie stanie – powiedział Tusk. Przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan, Henryka Bochniarz, otwierając kongres, zaapelowała do premiera o powołanie wicepremiera odpowiedzialnego za gospodarkę. Tusk odpowiedział, że choć rozumie te potrzeby, to w obecnej koalicji wprowadzenie kolejnego wicepremiera jest niemożliwe, zapewniając jednocześnie, że koalicja nie rozpadnie się po wyborach.
Tusk: „Dziękuję przedsiębiorcom”
Podczas swojego wystąpienia Tusk poruszył temat rosnącego napływu migrantów do Europy i zaapelował, aby przedsiębiorcy przestali postrzegać tanią siłę roboczą z zagranicy jako rozwiązanie problemów rynku pracy. – Ręce i głowy do pracy są potrzebne, ale pojęcie 'taniej siły roboczej’ wyrzućcie z głów. Nie tędy droga – zaznaczył.
Premier podziękował również przedsiębiorcom za ich wkład w rozwój polskiej gospodarki, która – jak przypomniał – wzrosła dziewięciokrotnie od 1989 roku. Przywołał prognozę Edwarda Lucasa z „The Times”, według której Polacy mogą wkrótce stać się zamożniejsi od Brytyjczyków. Podkreślił również niezłomność polskich przedsiębiorców w obliczu trudności związanych z prowadzeniem biznesu. – To jest wielka rzecz, móc rozmawiać z ludźmi, którzy przez lata pokazali, że nie dadzą się skorumpować żadnej władzy. Potrafią być niezłomni, mimo że prowadzenie własnego biznesu, bycie menedżerem czy przedsiębiorcą, nie jest łatwe. To środowisko było źródłem nadziei, że nie wszystko jeszcze stracone – powiedział Tusk.
Debaty o wyzwaniach gospodarczych
Drugiego dnia forum Andrzej Domański, minister finansów, otworzył panel „Między globalną niepewnością a unijną polityką: jak zabezpieczyć interesy polskiej gospodarki”. Skupił się na kluczowych wyzwaniach dla Polski i Unii Europejskiej, podkreślając potrzebę bardziej zrównoważonego modelu wzrostu opartego na inwestycjach, a nie tylko konsumpcji. – Nie będzie zielonego ładu, wspólnej polityki obronnej, jeżeli unijne gospodarki będą pogrążone w stagnacji. Aby przyspieszyć wzrost PKB, trzeba ożywić inwestycje, z którymi nie jest najlepiej – mówił Domański, wskazując, że Europa przegrywa wyścig technologiczny z USA i Chinami.
Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, zwrócił uwagę na znaczenie zdrowych finansów publicznych, które są kluczowe dla stabilności gospodarki. – Nie chcemy dopuścić do dalszego powiększania deficytu i długu publicznego. Aby osiągnąć ten cel konieczny jest wysoki wzrost gospodarczy, racjonalne wydawanie środków publicznych, przejrzystość finansów i zwiększenie dochodów budżetowych – dodał.
Innowacyjność i przyszłość technologiczna Polski
Podczas panelu „Jak Europa może odzyskać pozycję lidera technologicznego i globalną konkurencyjność?” Krzysztof Gawkowski, wicepremier i minister cyfryzacji, zwrócił uwagę na potrzebę większej innowacyjności w Europie. Obecnie UE odstaje od USA i Chin, co spowodowane jest nadmierną liczbą regulacji. Gawkowski podkreślił, że Polska ma szansę stać się liderem we wdrażaniu nowych technologii, a sukcesem jest m.in. system mObywatel i wysoki poziom cyberbezpieczeństwa.
Markus Reinisch, wiceprezes ds. polityki publicznej w Meta, wskazał na problem nadmiaru regulacji w Europie, które hamują wprowadzanie nowych produktów na rynek. – To jest konsekwencja tego, że tych regulacji jest za dużo, te regulacje są niespójne, nakładają się na siebie. Ale, co ważniejsze, wdrożenie regulacji jest też złe i właściwie chyba największy problem to jest wdrożenie, a więc konflikty pomiędzy regulatorami – mówił Reinisch.
Rosnący wpływ populizmu w Europie
Podczas debaty poświęconej rosnącym wpływom populizmu w Europie, Adam Balcer, dyrektor programowy Kolegium Europy Wschodniej, zwrócił uwagę na kryzys wartości i tożsamości UE, który sprzyja wzrostowi popularności partii populistycznych. Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, ostrzegał przed erozją praw człowieka i destabilizacją instytucji państwowych, która może być skutkiem populizmu. – Prawicowy populizm często oznacza flirt z organizacjami o poglądach neofaszystowskich – mówił Bodnar.
Radosław Markowski, profesor SWPS, zaznaczył, że populizm nie jest jednorodnym zjawiskiem, a krajobraz polityczny Europy jest bardziej skomplikowany, niż się wydaje.
Nagrody Konfederacji Lewiatan
Drugi dzień EFNI to również wręczenie prestiżowych nagród Konfederacji Lewiatan. Wśród laureatów znalazła się Maria Waliczek, założycielka firmy kosmetycznej Farmona, która otrzymała nagrodę za zasługi dla rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Piotr Voelkel, założyciel Uniwersytetu SWPS, został uhonorowany za szczególne osiągnięcia w dziedzinie edukacji i innowacji.
Prof. Leszek Balcerowicz, laureat nagrody specjalnej, został wyróżniony za swoje historyczne zasługi dla polskiej gospodarki. Balcerowicz przypomniał, jak trudne było zadanie przeprowadzenia reform gospodarczych w Polsce po upadku komunizmu, ale podkreślił, że determinacja i odwaga pozwoliły na odbudowę gospodarki na wolnorynkowych zasadach.
Wałęsa o przyszłości Europy
Podczas ostatniego dnia kongresu Lech Wałęsa wygłosił przesłanie o konieczności wyciągnięcia wniosków z przeszłości i dostosowania metod działania do współczesnych wyzwań. – Mamy największą szansę na pokój, na rozwój, na dobrobyt w sztafecie pokoleń, tylko musimy właściwie odczytać obecną sytuację na świecie – mówił Wałęsa. Przestrzegał przed rozwojem opartym na sile i strachu, podkreślając znaczenie współpracy, globalizacji i informacji.
Wałęsa wskazał, że współczesne konflikty, takie jak wojna w Ukrainie, pokazują, że Rosja wciąż działa według starych metod, opartych na zdobywaniu terytoriów i posługiwaniu się siłą. Natomiast demokracje, jak stwierdził były prezydent, rozwijają się poprzez współpracę, co stanowi nową formę „powiększania się” na arenie międzynarodowej.
Autonomia obronna Europy
Jednym z kluczowych tematów trzeciego dnia EFNI była również obrona Europy i jej zdolności do autonomicznego zabezpieczania swojego terytorium. Panel „Autonomia Strategiczna Europy” przyciągnął uwagę ekspertów z różnych dziedzin, którzy dyskutowali o rozwoju europejskiego przemysłu obronnego.
– Dziś Europa 80 proc. swoich środków na obronę wydaje poza własnym kontynentem. We wszystkich rządach ustanowiono polityczny kierunek, by inwestować więcej w obronność. Naszym priorytetem jest zabezpieczyć Europę na przyszłość. Ale to wciąż jest wola polityczna, deklaracja. Tymczasem niezmiennie utrzymujemy te same limity dla naszego przemysłu obronnego – mówił Pietro De Lotto, przewodniczący Komisji Konsultacyjnej ds. Przemian w Przemyśle Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.
Tegoroczna, trzynasta edycja Forum, odbyła się tuż przed objęciem przez Polskę unijnej prezydencji, a także w roku 25-lecia Konfederacji Lewiatan, która organizuje wydarzenie we współpracy z BusinessEurope i miastem Sopot.
