W imieniu 55-letniego pana Andrzeja z Rybnika i pięcioletniego chłopca spod Torunia (którego reprezentuje mama – red.) występuje fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. Obaj cierpią na astmę i inne choroby układu oddechowego.
Domagają się zadośćuczynienia za utratę zdrowia i odszkodowania za koszty leczenia – 200 tys. zł na rzecz pana Andrzeja z Rybnika i 100 tys. zł na rzecz 5-letniego chłopca spod Torunia.
„Każda zimna pora roku oznacza zaostrzenie choroby – bez inhalatora i leków nie jestem w stanie normalnie funkcjonować. Zdarzało się, że nie mogłem wyjść z domu, bo powietrze, którym oddychałem, przypominało truciznę” – powiedział cytowany w komunikacie pan Andrzej.
Toruń. Smog zabiera „normalne życie” pięciolatkowi
Drugi pokrzywdzony to kilkuletni chłopiec spod Torunia, który również zmaga się z astmą.
– Mój syn każdego dnia zmaga się z chorobą, która odbiera mu dzieciństwo. Zwykłe wyjście na dwór może zaostrzyć jego dolegliwości, więc często staramy się unikać przebywania na zewnątrz w sezonie grzewczym. Czyste i bezpieczne powietrze to nie luksus, to potrzeba, bez której normalne życie dla niego staje się niemożliwe. Przecież mój syn ma prawo do normalnego życia – do zabawy i beztroski, jak każdy pięciolatek – zaznaczyła pani Urszula, matka chłopca.
Dodała, że jeśli państwo skutecznie i szybciej pomogłoby ludziom wymienić źródła ciepła i ocieplić domy, mniej rodzin musiałoby przechodzić przez to co oni.
Jak podała fundacja, według danych opracowanych przez amerykański ośrodek badawczy na Uniwersytecie w Chicago (Air Quality Life Index), gdyby jakość powietrza w Toruniu spełniała zalecenia WHO, mieszkańcy miasta zyskaliby średnio 10 dodatkowych miesięcy życia. W przypadku Rybnika dane wskazują, że smog zabiera mieszkańcom miasta prawie dwa lata.
Smog w Polsce. Pozwano Skarb Państwa
Według raportu firmy doradczej Deloitte z 2019 r. smog kosztuje Polskę 111 mld zł rocznie, a działania w tym zakresie są wciąż niewystarczające. Pozwy zwracają również uwagę na to, że na części terytorium Polski jakość powietrza wciąż nie spełnia obowiązujących norm krajowych.
Za kilka lat te normy zostaną jeszcze zaostrzone w związku z koniecznością wdrożenia znowelizowanej ostatnio dyrektywy o jakości powietrza – AAQD. W celu ochrony zdrowia wprowadza ona nowe standardy w kierunku rekomendowanych przez Światową Organizację Zdrowia.
W styczniu 2019 r. warszawski sąd wydał wyrok w procesie wytoczonym przez Grażynę Wolszczak. Aktorka pozwała Skarb Państwa za zanieczyszczone powietrze. Sąd przyznał jej rację i nakazał zapłatę pięciu tysięcy złotych na wskazany przez aktorkę cel charytatywny. Wyrok jest prawomocny.
Z kolei w 2021 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach orzekł, że państwo naruszyło dobra osobiste mieszkańca Rybnika z powodu zanieczyszczenia powietrza. Sąd uznał zaniechania Skarbu Państwa, w których wyniku powód doznał krzywdy w znacznych rozmiarach, za co zasądził 30 tys. zł.
