Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło konkurs architektoniczny na koncepcję odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy Królewskiej. – Wiemy, że te trzy duże nieruchomości będą zajmowane przez Senat Rzeczpospolitej Polskiej, przez Mazowiecki Urząd Wojewódzki, a także przez instytucje kultury pod nadzorem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – powiedział minister Piotr Gliński.
Organizatorem konkursu jest spółka Pałac Saski, a bezpośrednim operatorem Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP).
Inwestycja, co budzi społeczne kontrowersje, ma kosztować ponad dwa miliardy złotych.
– Kryzys jest dość duży, ale jak to mówił kiedyś Churchill, nawet w sytuacjach skrajnych, jak wojna, trzeba pamiętać o kulturze, bo kultura jest podstawą wszystkiego – powiedział w rozmowie z reporterem TVN24 wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. – Gdyby nie kultura, wojna też inaczej by wyglądała, także musimy w sposób równomierny angażować środki publiczne i inwestować je zarówno jeżeli chodzi o polską obronę, to jest priorytet, podobnie jak priorytetem jest chociażby ochrona zdrowia, to także jednym z priorytetów jest inwestycja w kulturę i polską tożsamość – dodał.
„Na zewnątrz wygląd Pałacu będzie taki, jak przed II wojną światową”
Wcześniej odbyła się konferencja prasowa w sprawie ogłoszonego właśnie konkursu.
Szef resortu kultury przypomniał, że „odbudowa będzie przebiegała zgodnie z zasadami odbudowy konserwatorskiej, czyli z zachowaniem w miarę autentycznych materiałów i technologii”.
– Przyjmujemy, że z zewnątrz wygląd Pałacu będzie taki, jak przed II wojną światową. Jest natomiast do rozwiązania wiele kwestii związanych z wnętrzami, rozłożeniem akcentów funkcjonalno-użytkowych – zaznaczył Piotr Gliński.
Powiedział, że „w oparciu o pogram funkcjonalno-użytkowy, wiemy, że te trzy duże nieruchomości – Pałac Saski, Pałac Brühla i kamienice od strony ulicy Królewskiej – będą zajmowane przez Senat Rzeczpospolitej Polskiej, przez Mazowiecki Urząd Wojewódzki, a także przez instytucje kultury pod nadzorem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego”. Szef MKiDN sprecyzował, że będzie to pięć instytucji – Muzeum Narodowe w Warszawie, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Muzeum Historii Polski, Zachęta i Biuro „Niepodległa”.
Zachowają piwnice
Wskazał, że „sama koncepcja architektoniczna jest przedmiotem konkursu”. – Konkurs jest organizowany przez Spółkę Pałac Saski, powołaną zgodnie z ustawą dotyczącą odbudowy Pałacu Saskiego, a operatorem konkursu jest Stowarzyszenie Architektów Polskich. Najbardziej doświadczona instytucja, która tego typu międzynarodowe konkursy prowadzi – ocenił minister kultury.
– Mam nadzieję, że konkurs przebiegnie sprawnie. Został już ogłoszony na odpowiednich stronach w Unii Europejskiej. My także na naszej stronie umieścimy regulamin konkursu – zaznaczył Gliński.
Dodał, że jednym z ważnych założeń konkursu jest wyodrębnienie Grobu Nieznanego Żołnierza oraz zachowanie piwnic – zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi.
Poinformował także, że „już niedługo rozpoczną się prace archeologiczne pod Pałacem Brühla”.
Pałac Saski po odbudowie – wizualizacja niepodlegla.gov.pl / palacsaski.pl
Czas wytężonej pracy
Prezes Spółki Pałac Saski Jan Edmund Kowalski przyznał, że „ostatnie miesiące to był czas wytężonej pracy zespołu spółki Pałac Saski, który to zespół współpracował z zespołami użytkowników, czyli Kancelarią Senatu, Mazowieckim Urzędem Wojewódzkim oraz pięcioma instytucjami kultury w ramach przedstawicielstwa MKiDN w odbudowanych budynkach”. – Odbudowane budynki będą służyły społeczeństwu, będą na co dzień miejscami chętnie odwiedzanymi przez warszawiaków, ale też przez osoby przyjeżdżające do Warszawy. Będą również miejscami głównej reprezentacji, mówię o siedzibie Senatu RP – dodał.
Poinformował, że „konkurs architektoniczny na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej przygotowywany jest razem ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich”. Podkreślił, że jest to „związane też z listem otwartym, które to Stowarzyszenie dwa lata temu skierowało do pana prezydenta Andrzeja Dudy”.
Kowalski przekazał, że „konkurs przeprowadzony będzie dwuetapowo”. – W pierwszym etapie nastąpią preselekcje biur architektonicznych, które chcą wziąć udział w konkursie. W drugim etapie będą już przygotowywane konkretne prace. Do drugiego etapu zostanie zaproszonych pięć biur architektonicznych – wyjaśnił prezes Spółki Pałac Saski.
Podał, że konkurs jest międzynarodowy, a wszelkie dokumenty dot. konkursu będą także przetłumaczone na język angielski. – Tak, żeby z łatwością biura architektoniczne zagraniczne mogły się zapoznać z tymi dokumentami – powiedział Kowalski.
Poinformował, że „pierwszy etap preselekcji będzie się odbywał do okresu wakacyjnego, a do połowy października Sąd Konkursy będzie musiał zakończyć prace”.
Ocenił, że jest to „duże wyzwanie, bo ustawa mówi o odbudowie budynków zgodnie ze stanem z sierpnia 1939 r., ale z drugiej strony mamy nową tkankę miejską, nowe systemy komunikacyjne, zachowanie Grobu Nieznanego Żołnierza, zachowanie reliktów, więc jest też to ogromne wyzwanie dla biur architektonicznych”.
Wymagania konkursu określa Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Zgodnie z dokumentem budynki mają zostać odtworzone według zewnętrznego kształtu architektonicznego, jaki posiadały w przeddzień wybuchu II wojny światowej tj. 31 sierpnia 1939 r. W związku z tym niezbędne jest dokładne zbadanie źródeł historycznych, w szczególności zachowanych planów, fotografii i szkiców.
SASKI PAŁAC – Pałac Saski w Warszawie
1928 – 1939 NAC
Wymagania konkursowe
Jednym z wymagań konkursu jest również odtworzenie ogrodu przy pawilonie Becka wraz z ogrodzeniem, umożliwiającym swobodną komunikację z Ogrodem Saskim. Usunięte nie mogą być również relikty zabudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego. Konkursowe wymogi zakładają, że zabytkowe piwnice Pałacu Saskiego będą wyeksponowane dla zwiedzających.
Zmiany mogą się natomiast pojawić w przestrzeni sąsiednich ulic. Zasady konkursu dopuszczają np. zwężenie fragmentu ul. Królewskiej, aby zapewnić obsługę komunikacyjną odbudowywanych obiektów poprzez umieszczenie pochylni wjazdowych i wyjazdowych zlokalizowanych na podziemnych kondygnacjach. Uczestnik konkursu ma także możliwość przedstawienia autorskiego rozwiązania obsługi komunikacyjnej odbudowanych budynków..
Źródło zdjęcia głównego: niepodlegla.gov.pl / palacsaski.pl