Sztutowo. Wizja lokalna na terenie niemieckiego obozu Stutthof. Na potrzeby procesu Irmgard Furchner, sekretarki komendanta

Wizja w dawnym obozie, który znajduje się w Sztutowie (woj. pomorskie) odbyła się w piątek w południe. Uczestniczyli w niej niemieccy sędziowie, prokurator, obrońca oskarżonej oraz prawnicy reprezentujący kilkudziesięciu byłych więźniów obozu. Czynności były zamknięte dla mediów, zakończyły się po trzech godzinach.

– Celem wizji było stwierdzenie, co działo się w obozie, o czym oskarżona jako cywilny pracownik administracji, niemniej członek SS, musiała wiedzieć – przekazał pełnomocnik byłych więźniów, oskarżycieli posiłkowych, mecenas Rajmund Niwinski z Düsseldorfu.

Czytaj też: 96-letnia sekretarka z obozu w Stutthofie stanie przed sądem dla nieletnich

Od ponad roku przed Sądem Okręgowym (Landgericht) w Itzehoe toczy się proces karny przeciwko 96-letniej Irmgard Furchner, byłej sekretarce komendanta obozu. Jest ona oskarżona o pomocnictwo w morderstwie w 11 387 przypadkach. Z uwagi na wiek oskarżonej rozprawy trwają po 2,5 godziny. Postępowanie jest rozpatrywane przez wydział dla nieletnich w mieście Itzehoe, ponieważ oskarżona w chwili popełnienia przestępstwa miała mniej niż 21 lat, a więc była młodociana w rozumieniu ustawy o sądach dla nieletnich.

Proces ten uważany jest za jeden z ostatnich procesów zbrodniarzy wojennych w Niemczech. Od 7 października toczy się również postępowanie przed Sądem Krajowym w Neuruppin, w którym 100-letni oskarżony usłyszał zarzuty o pomocnictwo w zamordowaniu kilku tysięcy osób jako strażnik SS w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen pod Berlinem w latach 1942-1945. Oskarżony zaprzecza zarzutom.

Historię Irmgard Furchner opisał w 2021 roku dziennik „Bild am Sonntag”. W artykule podkreślano, że Furchner rozpoczęła pracę w obozie mając 18 lat. Wcześniej pracowała na podobnym stanowisku w Dresdner Banku w Marienburgu (obecnie Malbork). „W obozie koncentracyjnym Stutthof sekretarka zarabiała dobrze, podczas gdy więźniowie głodowali, umierali z wycieńczenia, byli zagazowywani lub rozstrzeliwani” – napisał „Bild am Sonntag”

„Byłam stenografką dla komendanta Hoppego i jego adiutanta, ale więcej pisałam dla Hoppego” – powiedziała kobieta w zeznaniach w 1954 roku. Przez jej ręce przechodziła „cała korespondencja z Urzędem Administracji Gospodarczej SS” (który koordynował m.in. wykorzystywanie robotników przymusowych w obozach koncentracyjnych). „Hoppe dyktował egzekucje i deportacje” – podkreślił niemiecki dziennik. „Ale Furchner udaje, że nie ma o tym pojęcia. Z komendantury widziała baraki więźniów, komorę gazową i krematorium. Mimo to twierdzi, że nic nie słyszała o morderstwach” – zaznaczyła gazeta.

Mecenas Rajmund Niwinski podkreślił, że jest to pierwsza od blisko 30 lat wizja lokalna przeprowadzana przez niemiecki sąd w byłym obozie koncentracyjnym na terenie Polski.

– Ostatnio w roku 1993 przeprowadzona została wizja lokalna obozu Auschwitz. W postępowaniu bierze udział około 30 oskarżycieli posiłkowych, byłych więźniów oraz krewnych ofiar. Między nimi jest szereg reprezentowanych przeze mnie Polaków, działaczy ruchu oporu oraz powstańców warszawskich – powiedział mecenas Niwinski.

Wizja lokalna jest jednym z ostatnich etapów postępowania dowodowego.

W obozie Stutthof pod Gdańskiem Niemcy więzili podczas II wojny światowej ponad 100 tysięcy osób, w tym wielu Żydów. Według danych Głównego Urzędu Badania Zbrodni Hitlerowskich w Ludwigsburgu, w obozie koncentracyjnym Stutthof i jego podobozach zginęło ok. 65 tys. osób.

Wyrok procesu spodziewany jest pod tego roku lub na początku przyszłego.