Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) od lat stawia na rozwój nauki poprzez współpracę międzynarodową, czego dowodem jest nagradzanie wyróżniających się zespołów badawczych z całego świata. FNP, we współpracy z Académie des Sciences, przyznaje Polsko-Francuską Nagrodę Naukową. Wyróżnienie to trafia do naukowców, których praca przyczynia się do znaczącego postępu w nauce, co może mieć szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach, w tym medycynie.
W tegorocznej edycji tej prestiżowej nagrody laureatami zostali polski chemik, prof. Daniel Gryko z Instytutu Chemii Organicznej PAN, oraz francuski badacz, prof. Denis Jacquemin, związany z Université de Nantes i Institut Universitaire de France. Ich wieloletnia współpraca zaowocowała stworzeniem nowych barwników fluorescencyjnych o wyjątkowych właściwościach, które mogą mieć przyszłe zastosowania w biologii molekularnej oraz medycynie, zwłaszcza w leczeniu nowotworów.
Międzynarodowa współpraca w służbie nauki
Jak zaznacza prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, rozwój nauki nie może odbywać się w oderwaniu od współpracy międzynarodowej. Fundacja od lat dąży do umiędzynarodowienia badań naukowych, wspierając centra doskonałości i tworząc możliwości dla badaczy z różnych krajów do wspólnego rozwiązywania problemów naukowych. Organizacja ta nagradza również najlepsze zespoły badawcze poprzez dwie prestiżowe nagrody: Polsko-Niemiecką Nagrodę Naukową Copernicus oraz Polsko-Francuską Nagrodę Naukową im. Marii Skłodowskiej-Curie i Pierre’a Curie.
Polsko-francuska współpraca nagrodzona
W tym roku nagrodę otrzymało dwóch wybitnych naukowców – prof. Denis Jacquemin i prof. Daniel Gryko. Ich współpraca, która rozpoczęła się w 2016 roku, skupia się na syntezie organicznej oraz chemii obliczeniowej. Gryko odpowiada za projektowanie i syntezę barwników, natomiast Jacquemin przeprowadza obliczenia ich właściwości fotofizycznych. Ich wspólne badania doprowadziły do stworzenia fluorescencyjnych barwników, które mogą być kluczowe dla medycyny oraz biologii molekularnej.
Fluorescencyjne barwniki mają ogromny potencjał, m.in. jako sondy w badaniach komórkowych. Pozwalają one na precyzyjne obserwacje procesów biologicznych, co ma szczególne znaczenie w badaniach nad nowotworami. Badacze planują dalszy rozwój swoich prac oraz komercjalizację odkrytych barwników, co mogłoby przynieść przełom w dziedzinie biologii molekularnej.
Barwniki o szerokim zastosowaniu
Jednym z głównych celów badaczy jest poprawa jakości sond fluorescencyjnych, które mają kluczowe znaczenie w badaniach nad funkcjonowaniem komórek. Tworzone przez nich barwniki mogą być wykorzystane m.in. do precyzyjnego usuwania komórek nowotworowych podczas zabiegów chirurgicznych. Związki te są zaprojektowane tak, aby świeciły jedynie w obecności komórek rakowych, co znacząco zwiększyłoby dokładność operacji.
Kolejnym ważnym osiągnięciem naukowców jest opracowanie barwników, które emitują światło w dalekiej podczerwieni. Tego rodzaju związki są szczególnie interesujące, ponieważ umożliwiają badanie struktur w ludzkim ciele, które w innych warunkach byłyby niewidoczne.
Jak podkreśla prof. Żylicz, Polska musi aktywnie uczestniczyć w globalnym wyścigu o naukowe talenty. Otwieranie się na współpracę międzynarodową to klucz do sukcesu, a wyróżnienia takie jak Polsko-Francuska Nagroda Naukowa są dowodem na to, że polscy naukowcy są w stanie osiągać wybitne rezultaty na światowym poziomie.
