Pieniądze będące aktualnie w obiegu nie mają daty ważności, co oznacza, że możemy nimi płacić bez ograniczeń. Istnieje jednak kilka sytuacji, w których banknot przestaje być pełnoprawnym środkiem płatniczym, na przykład gdy ulegnie uszkodzeniu. W poniższym tekście wyjaśniamy, kiedy i jak wymienić uszkodzone pieniądze w 2024 roku.
Tytuły tego typu artykułów, które można przeczytać w internecie, mogą wydawać się alarmujące, ale zwykle mają one na celu przyciągnięcie uwagi w stylu typowym dla clickbaitów. W rzeczywistości nie ma powodów do paniki: pieniądze, które posiadamy, nie tracą ważności z dnia na dzień. Jednak warto być świadomym, kiedy należy wymienić uszkodzone banknoty, aby uniknąć problemów w codziennym użytkowaniu.
Kiedy należy wymienić banknoty?
Konieczność wymiany banknotów nie oznacza, że mamy w portfelu pieniądze, które nagle straciły ważność. Jeśli jednak w naszych portfelach znajdują się uszkodzone lub zniszczone banknoty, musimy je wymienić. Aktualnie w obiegu mamy dwa rodzaje banknotów: te wprowadzone 1 stycznia 1995 roku oraz banknoty z odświeżoną szatą graficzną, które pojawiły się 7 kwietnia 2014 roku. Obie wersje są ważnym środkiem płatniczym, pod warunkiem że nie są uszkodzone.
Zasady wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów i monet reguluje zarządzenie nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 grudnia 2013 roku.
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że uszkodzone pieniądze tracą ważność i należy je wymienić. Osoba, która posiada uszkodzony banknot, powinna go wymienić. Nawet przy niewielkich uszkodzeniach, takich jak przedarcia czy popisania, pieniądze tracą ważność. W sklepie możemy spotkać się z odmową przyjęcia zniszczonych banknotów.
Jakie banknoty są uznawane za nieważne?
1. Choć może się wydawać, że wystarczy skleić przedarty banknot czy wyprostować całkowicie zniszczony, nie jest to zgodne z obowiązującym prawem.
2. Takie banknoty uznaje się za nieważne, jeśli są postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub popisane.
3. Uszkodzone pieniądze (zarówno banknoty, jak i monety) można wymienić na znaki pieniężne nadające się do obiegu w kasie dowolnego banku działającego w Polsce, pod warunkiem, że pieniądze nie są bardzo uszkodzone.
4. W przypadku dużych uszkodzeń wymiany należy dokonać w placówce NBP, którą można znaleźć w każdym województwie.
5. Istnieje również możliwość przesłania wniosku wraz ze zużytymi lub uszkodzonymi banknotami polskiej waluty (o łącznej wartości nieprzekraczającej 2000 zł) bezpośrednio do Centrali NBP przesyłką pocztową lub kurierską na adres: Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy, ul. Świętokrzyska 11/21, 00-919 Warszawa, z dopiskiem: „DES – wymiana”.
6. Pieniądze tracą swoją wartość, jeśli banknot zachował od 45 do 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie. W takim przypadku zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej. Jeśli zachowało się poniżej 45% powierzchni, banknot traci swoją wartość całkowicie.
7. Pieniądze nie tracą wartości, jeśli banknot zachował ponad 75% powierzchni w jednym fragmencie lub jeśli jest przerwany na nie więcej niż dziewięć części, stanowiących w całości 100% powierzchni banknotu. W takim przypadku bank wymieni go na pełną wartość nominalną.
