W liście kondolencyjnym do wdowy po nim – Evy Luise Köhler – prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier uhonorował zmarłego jako „szczęśliwy przypadek naszego kraju”. Podkreślił: „Możemy być tylko głęboko wdzięczni, że mogliśmy mieć w osobie Horst Köhler dziewiątego prezydenta Republiki Federalnej Niemiec. Dał on wiele temu krajowi”.
Horst Köhler jest w historii Niemiec pierwszym przypadkiem polityka nienależącego do żadnej partii, który objął najwyższy urząd w państwie. Ten absolwent ekonomii rozpoczął swoją karierę jako urzędnik państwowy w Ministerstwie Gospodarki w 1976 roku. Po pracy na różnych stanowiskach został sekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów w 1990 roku, którym wówczas kierował Theo Waigel z CSU. Horst Köhler był między innymi głównym negocjatorem Niemiec w sprawie Traktatu z Maastricht o Europejskiej Unii Walutowej.
Niemcy. Nie żyje były prezydent Horst Köhler
W 1993 roku przeniósł się do świata finansów, najpierw jako prezes Niemieckiego Stowarzyszenia Kas Oszczędnościowych i Giro, a następnie jako prezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w Londynie. W 2000 roku został szefem Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).
23 maja 2004 roku Horst Köhler został dziewiątym prezydentem Niemiec, zastępując na tym stanowisku Johannesa Raua. Zgromadzenie Federalne wybrało go ponownie na prezydenta w 2009 roku. Jego rezygnacja ze skutkiem natychmiastowym zaledwie rok później była wydarzeniem bezprecedensowym w historii Republiki Federalnej Niemiec.
Przyczyną jego rezygnacji stał się wywiad dla rozgłośni Deutschlandradio Kultur, którego Horst Köhler udzielił podczas lotu po wizycie u niemieckich żołnierzy w Mazar-i-Sharif w Afganistanie Uzasadnił w nim rozmieszczenie niemieckich sił zbrojnych za granicą także obroną niemieckich interesów gospodarczych. Krytycy oskarżyli go o usprawiedliwianie militarnej misji w Afganistanie, czemu Köhler zaprzeczył. Uznał, że krytyka nieodwracalnie zaszkodziła jego urzędowi i wyciągnął z tego konsekwencje.
Horst Köhler sprawiał niespodzianki i budzi niezadowolenie rządzących
W polityce wewnętrznej Köhler wielokrotnie sprawiał niespodzianki i budził niezadowolenie w obozie rządowym. Na przykład w 2006 roku odmówił podpisania ustawy o prywatyzacji kontroli ruchu lotniczego, a później ustawy o ochronie konsumentów.
Podjęta w 2005 roku decyzja o rozwiązaniu Bundestagu i rozpisaniu nowych wyborów była drażliwa z konstytucyjnego punktu widzenia. Wcześniej kanclerz Gerhard Schröder z SPD złożył wniosek o wotum zaufania w Bundestagu, po to aby go nie uzyskać i doprowadzić w ten sposób do przedterminowych wyborów.
Na płaszczyźnie międzynarodowej Köhler zajmował się przede wszystkim Afryką, już jako szef MFW, a jeszcze bardziej jako prezydent Niemiec. Wytrwale prowadził kampanię na rzecz równego traktowania państw afrykańskich i pozostał temu wierny także po opuszczeniu najwyższego urzędu państwowego, między innymi jako specjalny wysłannik ONZ do spraw konfliktu w Saharze Zachodniej w latach 2017-2019.
Były prezydent poświęcał uwagę Afryce. „Wyprzedzał swoje czasy”
Po rezygnacji z prezydentury Köhler prawie nigdy nie komentował bieżących krajowych zagadnień politycznych. W 2021 roku pokazał, że ochrona klimatu jest dla niego ważną kwestią, gdy objął patronat nad pierwszą ogólnokrajową radą obywatelską do spraw polityki klimatycznej. Fundacja założona przez Köhlera i jego żonę promuje badania nad rzadkimi chorobami.
W swoim liście kondolencyjnym prezydent Steinmeier przypomniał, że Köhler był praktycznie nieznany w społeczeństwie niemieckim, gdy w 2004 roku został wybrany na prezydenta, ale szybko zyskał duże uznanie i sympatię.
„To przede wszystkim jego przystępność, jego zaraźliwy śmiech i optymizm, jego wiara w siłę naszego kraju oraz w energię i kreatywność jego mieszkańców podbiły tak wiele serc” – napisał Frak-Walter Steinmeier. „Ale to także jego często jednoznaczne i bynajmniej nie zawsze wygodne upomnienia i przemówienia przyniosły mu uznanie. (Köhler – red.) często oddawał wybitne usługi naszemu krajowi” – podkreślił prezydent.
Zwrócił także uwagę, że Köhler opowiadał się za uczciwymi traktowaniem Afryki – „kontynentu, któremu oddał swoje serce i który tak dobrze znał”. Köhler był głęboko przekonany, że Europa musi porzucić swój kolonialny sposób myślenia i traktować kraje afrykańskie jako równorzędnych partnerów, aby wspólnie z nimi stawić czoło globalnym wyzwaniom. „Myśląc w ten sposób wyprzedzał swoje czasy” – napisał Steinmeier.
Redakcja polska Deutsche Welle
