Nietoperze z Jury. Mistrzowie latania i zwisania głową w dół

Trudno ustalić, jaka jest dokładna liczba nietoperzy bytujących w Polsce. Z ubiegłorocznych wyliczeń wynika, że najwięcej tych zwierząt żyło w Lubuskiem – naliczono ok. 40 tys. tych zwierząt. Wiadomo, że duże grupy bytują też w woj. dolnośląskim. Ale jest jeszcze inne miejsce na mapie Polski szczególnie znane właśnie z obecności nietoperzy.

W Ojcowskim Parku Narodowym regularnie prowadzone są kontrole liczebności i stanu nietoperzy. W kilkunastu jaskiniach 2023 r. zimowało ponad 1000 tych zwierząt, co było wynikiem rekordowym. Najliczniejszą grupę w OPN stanowi podkowiec mały. Jak większość nietoperzy posiada zdolność echolokacji, a podczas snu zwisa głową w dół zaczepiony palcami stóp. Podkowiec mały jest gatunkiem ciepłolubnym i żyje nie tylko w ojcowskich jaskiniach, ale i np. na strychach.

Jaskinie stanowią jednak bezpieczną ostoję z dala od zurbanizowanych terenów.

Większość z występujących w Polsce gatunków nietoperzy, przynajmniej przez część swojego życia, wykorzystuje obiekty zbudowane przez człowieka. Zastępują one naturalne schronienia, których w wyniku działań ludzkich ubywa. Nietoperze są objęte ścisłą ochroną i nie wolno im w żaden sposób dokuczać.

---

Najwięcej, bo aż 88 proc. osobników podkowca małego w OPN zamieszkuje jaskinię Ciemną. W jaskini Krowiej ukrywają się m.in. mopki i nocki. Największą różnorodność gatunkową stwierdzono w jaskini Łokietka (11 gatunków). Na terenie Parku zaobserwowano dotąd kolonie lęgowe czterech 4 gatunków: podkowca małego, nocka orzęsionego, nocka wąsatka i nocka Brandta.

W przeszłości populacja hibernujących ojcowskich nietoperzy nagle drastycznie się załamała. W latach 50. odnotowano proces trwający aż 20 lat. Lata 90. przyniosły dopiero zwiększenie liczebności ojcowskich nietoperzy w jaskiniach na jurze.

Nietoperze w Polsce są chronione na mocy Ustawy o Ochronie Przyrody. Na poziomie międzynarodowym nietoperzy dotyczą trzy akty prawne.
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (zwana Konwencją Berneńską), konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (zwana Konwencją Bońską) i dyrektywa Habitatowa (Siedliskowa) EWG.

Ojcowski Park Narodowy leży w Małopolsce, niedaleko Krakowa. Jest najmniejszym parkiem narodowym w Polsce, ale jego wybitne położenie i atrakcyjna przyroda przyciągają tu każdego roku wielu turystów z kraju i spoza granic, a także mieszkańców mieszkańców Małopolski. W parku i wokół niego znajduje się wiele ciekawych szlaków turystycznych, które można pokonywać pieszo, rowerem. Można zabrać też na teren parku psa.

Najmniejszy park narodowy w Polsce szczyci się nie tylko największą liczbą żyjących na jego obszarze gatunków nietoperzy. Utworzony w 1956 r. w celu zachowania unikatowego w skali Polski i Europy obszaru krasowego z wychodniami skał wapiennych wieku jurajskiego park wyróżnia się różnorodnością przyrodniczą i kulturową.

Wśród zwierząt występujących na tym wyjątkowym terenie można wymienić choćby jelenia, kuny leśne, gronostaje, borsuki, zające szaraki, wiewiórki, myszy leśne, czy nornice rude. „W 1985 r. do OPN wprowadzono bobry pochodzące z Pojezierza Suwalskiego, których potomkowie żyją do dziś nad Prądnikiem i Sąspówką” – podaje park.