W ciągu ostatnich dwóch lat na rynku kawy nastąpiły bezprecedensowe wzrosty cen. Odczuliśmy to również w Polsce, kilogram kawy kosztuje teraz średnio od 40 do 60 zł.
Końcem 2024 roku cena surowca arabiki osiągnęła najwyższy poziom od 1977 r. Wpłynęły na to mniejsze zbiory w Brazylii, Kolumbii i Wietnamie, a te z kolei zostały wywołane przez anomalie pogodowe, głównie suszę. Również tegoroczne zbiory w Brazylii mogą być mniejsze o ok. 12 proc. – przewidują prognozy.
Obecnie wielu plantatorów kawy zmaga się ze zmianami klimatycznymi i stoi w obliczu tej trudnej sytuacji – wskazuje agencja Associated Press.
Zawirowania na rynku kawy. Ceny są bardzo wysokie
Oczywiście na wzrost cen wpłynęły też niestabilne kwestie polityczne, niedobór pracowników na plantacjach, zakłócenia transportu produktów i niesłabnący popyt na ziarna, przez co wyczerpały się częściowo zapasy arabiki i robusty – dwóch najpopularniejszych gatunków kawy.
Pochodząca z Afryki – konkretnie Sudanu Południowego – a uprawiana także w Indiach, Indonezji i Wietnamie odmiana excelsa być może zacznie odgrywać na niestabilnym rynku coraz większą rolę.
Mówi się, że kawowe drzewa tej odmiany mają na tyle głęboko osadzone korzenie oraz wielki pień i wytrzymałe, grube liście, że mogą rozwijać się w ekstremalnych warunkach, czyli w upale i suszy.
Excelsa jest również bardziej odporna na choroby. Do najczęstszych problemów, z jakimi zmagają się plantatorzy kawy jest grzyb Hemileia vastatrix nazywany także kawową rdzą.
Kawa drożeje. Nowa odmiana Excelsa lekiem na podwyżki?
Excelsa stanowi obecnie zaledwie ok. 1,5 proc. światowej produkcji kawy. Drzewa mogą osiągać wysokość do 20 metrów, ale przycina się je, żeby ułatwić zbiory. Gatunek był kiedyś klasyfikowany jako odrębny, jednak opisano go w roku 2006 jako wariant kawy liberyjskiej (Coffea liberica). Jest ona bardziej odporna na szkodniki i daje większy plon.
Ziarna z tego drzewa mają charakterystyczny i asymetryczny kształt, są też większe niż ziarna robusty i arabiki. Aromat jest drzewny i lekko owocowy, słodkawy i mniej gorzki niż popularne gatunki, ale excelsa uchodzi również za nieco mniej aromatyczną.
Nowa odmiana zaczyna stopniowo zdobywać uznanie na rynku kawy. Dla plantatorów uprawy mogą oznaczać ożywienie gospodarcze i szansę na lepszą przyszłość.
W Sudanie Południowym trwają właśnie testy związane z uprawy odmiany excelsa. Wyniki są obiecujące, bo drzewa rzeczywiście są odporniejsze na wysokie temperatury i znoszą upał lepiej niż inne gatunki. Ziarnami są już zainteresowani komercyjni nabywcy ze Stanów Zjednoczonych.
Produkcja w Sudanie Południowym musiałaby się jednak potroić, żebym dużym producentom opłacało się inwestować w tę odmianę. Plantacje tej kawy na świecie są na razie niewielkie.
