Jednym z najbardziej widowiskowych zjawisk związanych z polską przyrodą w zimie sąmurmuracje szpaków. To zjawisko polega na tworzeniu przez ptaki ogromnych, wirujących formacji w powietrzu, które dynamicznie zmieniają kształt. Synchronizacja lotu w tak dużej grupie jest możliwa dzięki utrzymaniu przez szpaki odpowiedniej odległości między sobą. Równie ważne jest dostosowanie kierunku i prędkości lotu do sąsiednich osobników.
Zachowanie to przede wszystkim pełni funkcję ochronną. Tak duże i ruchome skupiska utrudniają drapieżnikom wybranie pojedynczej ofiary, a także ułatwiają ptakom odnalezienie kryjówek na noc. Murmuracje szpakóww Polsce można podziwiać najczęściej w zachodniej i południowej części kraju, m.in. w okolicach Zalewu Zegrzyńskiego czy stawów Doliny Baryczy.
Lodowe kule, czyli morszkulce
Jednym z bardziej tajemniczych zjawisk występujących zimą nad Bałtykiem są lodowe kule, zwane również morszkulcami. Ich powstawanie wymaga odpowiednich warunków: niskiej temperatury, umiarkowanego wiatru oraz obecności wody morskiej. Proces formowania zaczyna się od drobnych grudek lodu i śniegu, które unoszą się w wodzie. Dzięki delikatnemu falowaniu z czasem przybierają kulisty kształt.
Morszkulce osiągają różne rozmiary– od kilku do kilkudziesięciu centymetrów średnicy. Dla spacerowiczów, którzy natrafią na lodowe kule na plaży mają prawdziwe szczęście. To zjawisko jest niezwykle rzadkie, ponieważ silniejszy wiatr lub zbyt gwałtowne fale mogą zniszczyć formujące się kule.
Lodowe włosy na rozkładającym się drewnie
Lodowe włosy to jeden z najrzadszych zjawisk zimowych w Polsce. Te ciekawe formacje lodowe przypominają delikatne pasma jedwabiu o białym kolorze. Tworzą się na martwym, rozkładającym się drewnie w warunkach wysokiej wilgotności powietrza i temperatury poniżej zera.
Za powstawanie lodowych włosów odpowiada grzyb łojówka różowawa Exidiopsis effusa. W procesie rozkładu drewna spowalnia on krystalizację wody, która wypychana na powierzchnię formuje długie, cienkie kryształki lodu. Lodowe włosy są niezwykle kruche – wystarczy lekkie dotknięcie, aby zaczęły się topić.
Śryż to jedno z pierwszych stadiów tworzenia się pokrywy lodowej na rzekach i jeziorach. Tworzy się w płynącej wodzie, gdy temperatura zaczyna spadać poniżej 0°C. Wyglądem przypomina śnieżne placki. Śryż powstaje z drobnych kryształków lodu o kształcie igieł lub blaszek, które łączą się w gąbczaste bryłki.
Z czasem bryłki śryżu skupiają się, tworząc cienkie tafle lodu o średnicy około 20 cm. Proces ten zapoczątkowuje formowanie się stabilnej pokrywy lodowej na powierzchni wody. Śryż jest charakterystyczny dla rzek, gdzie nurt utrudnia zamarzanie wody, ale umożliwia za to powstanie tych fascynujących formacji.
